Bất kỳ ai khi đi làm đều cũng có những mối lo ngại về mức lương mà công ty sẵn sàng chi trả cho mình. Việc trả lương là sự thỏa thuận giữa doanh nghiệp và người lao động trên tinh thần tự nguyện và đúng theo pháp luật. Vậy nhà nước đã quy định về mức lương cơ sở như thế nào để phù hợp cho cả hai bên?
Mức lương cơ sở định nghĩa là gì?
Theo như quy định của pháp luật tại khoản 1, điều 3, nghị định 72/2018/NĐ-CP, lương cơ sở được hiểu là tiêu chí căn cứ để có thể tính toàn bộ các khoản liên quan về lương hay phụ cấp được đề cập trong bảng lương áp dụng đối với toàn bộ những đối tượng theo quy định của nghị định đã được nêu.
Dùng để tính toán lại các loại chi phí phát sinh nhằm mục đích phục vụ cho các hoạt động hay sinh hoạt. Dùng để trích gộp các khoảng của doanh nghiệp để trả nợ hoặc thực hiện những nghĩa vụ mà doanh nghiệp cần phải hoàn thành, hay dùng để tính các chế độ dành cho người lao động được hưởng khi làm việc tại doanh nghiệp đó.
Bản chất cơ bản của mức lương cơ sở
Mức lương cơ sở được xem như là mức lương làm tiêu chí để tính việc đóng hay hưởng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm tai nạn dành cho những cán bộ công viên chức hay lực lượng vũ trang đang làm việc cho nhà nước.
Đồng thời lương cơ sở cũng là mức lương tiêu chuẩn để làm cơ sở đánh giá và tính thang lương hay bảng lương cùng các khoản phụ cấp khác. Thông thường mức đóng bảo hiểm sẽ có giá trị cao nhất bằng 20 lần lương cơ sở.
Tác động của mức lương cơ sở đối với những người lao động
Mức lương cơ sở tại năm 2021 sẽ được giữ nguyên bằng với lương cơ sở năm 2020 nhưng sẽ ảnh hưởng trực tiếp với thu nhập cơ bản của những cán bộ, viên chức và lực lượng vũ trang; những khoản tiền trợ cấp về thai sản của những lao động nữ sinh con hay những lao động nam có vợ sinh con…
Ngoài ra còn có một số đối tượng khác sẽ được hưởng lợi như: những người lao động tự do hay những người không có thu nhập theo căn cứ của lương cơ bản. Như vậy mức đóng của bảo hiểm y tế theo hộ gia đình sẽ không tăng theo như lịch trình hàng năm mà sẽ được giữ nguyên giống với năm trước.
Đối tượng được nhà nước áp dụng mức lương cơ sở
Theo như quy định tại điều 2 nghị định số 38 thì có chính đối tượng được áp dụng về mức lương cơ sở. Dưới đây chúng tôi xin liệt kê chính đối tượng đang được áp dụng lương cơ sở:
- Đầu tiên là những cán bộ hay công chức của Trung ương nhà nước cho đến cấp huyện được quy định tại khoản 1 và khoản 2 điều 4 theo luật cán bộ, công chức ban hành năm 2008.
- Những cán bộ đang là công chức của cấp xã, được quy định tại khoản 3 điều 4 Bộ Luật cán bộ, công chức năm 2008.
- Những viên chức đang tác nghiệp tại các đơn vị sự nghiệp công lập theo đúng quy định tại Luật viên chức 2010.
- Những người đang làm việc theo hợp đồng lao động và được xếp lương theo nghị định số 204/2004/NĐ-CP quy định về chế độ tiền lương của những cán bộ công viên chức nhà nước và lực lượng vũ trang.
- Những người đang làm việc trong những chỉ tiêu biên chế của các hội ngân sách nhà nước hỗ trợ được quy định tại nghị định 45/2010/NĐ-CP.
- Những sĩ quan, những hạ sĩ quan, binh sĩ hay, những viên chức quốc phòng thuộc Quân đội Nhân dân Việt Nam quản lý.
- Những sĩ quan, hạ sĩ quan chiến sĩ nghĩa vụ hay công nhân công an đang có hợp đồng lao động tại Công an nhân dân.
- Những người đang làm việc trong những cơ quan tổ chức tất yếu của nhà nước.
- Những người hoạt động không chuyên trách tại những khu vực cấp xã, cấp thôn.
Phân biệt khác nhau giữa lương cơ sở và lương cơ bản
Lương cơ sở và lương cơ bản vốn dĩ là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau nhưng lại bị nhiều người hiểu nhầm nếu như không tìm hiểu kĩ càng. Vậy sự khác nhau cơ bản giữa mức lương cơ sở và lương cơ bản là gì. Những tiêu chí dưới đây sẽ giúp cho bạn dễ dàng phân biệt được hai loại khái niệm này.
Mức lương cơ sở và lương cơ bản trên cơ sở pháp lý
Mức lương cơ sở được quy định tại nghị định 72/2018/NĐ-CP của Chính phủ ban hành về mức lương qua các giai đoạn sẽ được xác định bởi những con số cụ thể rõ ràng. Trong đó mức lương cơ bản vốn dĩ không được quy định trong bất kỳ loại văn bản pháp luật nào mà chỉ là cách gọi dễ hiểu của mức lương thấp nhất của người lao động và người sử dụng lao động trong khi thỏa thuận về hợp đồng lao động.
Khác nhau về các đối tượng được áp dụng chính sách
Theo như khái niệm thì lương cơ sở sẽ được áp dụng đối với những công nhân là viên chức hay cán bộ của nhà nước hay những người lao động và những người được hưởng chế độ thuộc khu vực nhà nước như: những cơ quan nhà nước, những tổ chức chính trị xã hội của nhà nước, lượng vũ trang và đơn vị hoạt động dựa trên nhà nước hỗ trợ kinh phí…
Ngoài ra lương cơ sở còn áp dụng được cho các doanh nghiệp ở trong và ngoài nhà nước. Hay nói một cách khác mức lương cơ bản là một khái niệm dùng để chỉ chung cho các đơn vị sử dụng lao động và những người lao động
Những yếu tố ảnh hưởng
Đầu tiên chúng ta sẽ bàn về yếu tố tác động đến sự thay đổi của lương cơ sở. Mức lương cơ sở sẽ được nhà nước quy định nhằm đảm bảo những lợi ích về đời sống của nhân dân. Vì vậy các yếu tố để có thể ảnh hưởng đến sự tăng hay giảm của lương cơ sở là do nhà nước quyết định như: Chính sách của nhà nước hay tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, giá cả và chỉ số tiêu dùng.
Trong khi đó lương cơ bản ngoài những yếu tố do quá trình thỏa thuận giữa doanh nghiệp và người lao động thì lương cơ bản còn phụ thuộc khá nhiều yếu tố như mức lương tối thiểu, loại hình doanh nghiệp hay cách thức tính lương của từng đơn vị, cấp bậc, kinh nghiệm. Trong đó yếu tố được xem là quan trọng nhất là mức lương tối thiểu vùng hệ số lương và cả lương cơ sở.
Sự khác nhau- tính mức lương cơ sở và lương cơ bản
Bởi vì lương cơ sở đã được quy định bằng những con số rõ ràng và cụ thể ngay từ ban đầu trong các văn bản pháp luật nên nó mang tính chất cố định nhưng để có thể xác định được lương cơ bản thì chúng ta cần phải dựa nhiều vào các yếu tố khác nhau. Vì vậy mức lương cơ bản sẽ được áp dụng cho cả khu vực doanh nghiệp và khu vực nhà nước với những cách tính khác nhau.
Cập nhật về mức lương cơ sở mới nhất
Kỳ họp Quốc hội được diễn ra vào ngày 12 tháng 11 năm 2020 đã chính thức thông qua nghị quyết về quyết định dự toán ngân sách của nhà nước trong năm 2022. Trong đó đã nêu rõ việc hệ điều chỉnh lương cơ sở như vậy lương cơ sở chính thức của năm 2021 là 1.490.000đ/tháng.
Mức lương cơ sở trong năm 2022 ra sao?
Căn cứ vào tình hình của mỗi năm thì chính phủ xét trình cho Quốc hội xem xét việc điều chỉnh lương cơ sở sao cho phù hợp khả năng ngân sách của nhà nước cũng như những chỉ tiêu về giá tiêu dùng và tốc độ tăng trưởng kinh tế của nhà nước.
Mức lương cơ sở sẽ giữ nguyên?
Từ ngày 1 tháng 1 năm 2022 lương cơ sở dự kiến là sẽ không tăng, tiếp tục thực hiện theo nghị định 38/2019/NĐ-CP bán hàng vào ngày 09 tháng 05 năm 2019. Trong đó nhiều khả năng là dự toán của ngân sách nhà nước trước năm 2022 đã nêu rõ rằng.
“Lùi thời gian việc thực hiện cải cách chính sách tiền lương được quy định tại khoản 3 Điều 4 của Nghị quyết số 23/2021/QH15; ưu tiên điều chỉnh lương hưu đối với người nghỉ hưu trước năm 1995.”
Nhà nước đã dự kiến rằng dịch covid sẽ diễn biến phức tạp hơn nữa và chúng ta đang cần tập trung phụ lục để vào phòng chống dịch hơn vì vậy việc không tăng mức lương cơ sở là một điều khá dễ hiểu tuy nhiên cũng cần thực hiện ưu tiên điều chỉnh lương hưu đối với những người đã nghỉ hưu trước năm 1995.
Mức lương cơ sở 2022 căn cứ làm điều gì?
Tính đến thời điểm hiện nay thì vẫn chưa có một văn bản pháp luật nào quy định về lương cơ sở. Có thể năm 2022 chúng ta sẽ tiếp tục áp dụng với những lương cơ sở theo nghị định 38/2019/NĐ-CP. Vậy lương cơ sở năm 2022 được làm căn cứ làm điều gì?
Với lương cơ sở thì chúng ta có thể dùng để tính được mức lương có trong những bảng lương hay những phụ cấp được thực hiện ở các chế độ theo quy định pháp luật đối với từng đối tượng khác nhau.
Lương cơ sở còn là căn cứ để tính những hoạt động phí hay những sinh hoạt phí khác được quy định tại pháp luật. Ngoài ra lương cơ sở còn là căn cứ để tính các khoản trích hay những chế độ được hưởng.
Với tình hình lương cơ sở năm 2022 chưa được tăng thì sẽ có nhiều người lao động gặp khó khăn. Chính phủ nên nỗ lực để có thể thực hiện những biện pháp cải cách tiền lương một cách sớm nhất và đưa ra những giải pháp để có thể giúp những người lao động vượt qua khó khăn trong thời điểm dịch bệnh.
Kết luận
Với bài viết trên đây đã cung cấp khá nhiều thông tin về mức lương cơ sở, mong rằng với lượng thông tin đó có thể giải đáp cho những ai còn chưa biết lương cơ sở là gì. Chúng tôi tin rằng những người lao động và doanh nghiệp có thể phân biệt giữa lương cơ sở và lương cơ bản từ đó có thể tự tính được mức lương hay phụ cấp mà mình được nhận trong quá trình làm việc.
