Mã số bảo hiểm xã hội là thứ mà mỗi cá nhân khi tham gia bảo hiểm xã hội đều được sở hữu một mã số và sổ bảo hiểm xã hội. Đóng vai trò quan trọng cho cả cơ quan quản lý lẫn người sử dụng.
Mã số bảo hiểm xã hội là gì?
Mã số bảo hiểm xã hội là mã định danh duy nhất được Nhà nước cấp cho một cá nhân ghi nhận quá trình tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn,… và chính sách được hưởng trọn đời.
Từ năm 2016, cơ quan BHXH Việt Nam phối hợp với các UBND xã, phường,… tại các tỉnh, thành phố trong cả nước tiến hành thu thập thông tin cá nhân người dân trên địa bàn nơi cư trú và căn cứ theo dữ liệu của cơ quan BHXH thu thập được để cấp mã số BHXH cho người dân.
Khái niệm về bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm bù đắp hoặc thay thế một phần nào đó thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất phần thu nhập do bị ốm đau, thai sản, tai nạn nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.
Như vậy, có thể nói BHXH là một trong những chính sách an sinh rất hữu ích đối với người tham gia, do Nhà nước tổ chức và bảo đảm thực hiện dựa trên các văn bản pháp lý. Trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội, người tham gia sẽ được thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập khi họ bị giảm hoặc mất đi thu nhập chính do ốm đau, bệnh tật, thai sản, tai nạn lao động, hết tuổi lao động.
Bảo hiểm xã hội ngày càng đóng vai trò rất quan trọng trong chính sách an sinh xã hội của Nhà nước. Người lao động là đối tượng bắt buộc tham gia đóng BHXH trong khi đó, người dân có thể tham gia bảo hiểm xã hội theo hình thức tự nguyện và được hưởng những quyền lợi đặc biệt từ các chế độ của bảo hiểm mang lại.
Đặc điểm mã số bảo hiểm xã hội
Mã số bảo hiểm là một dãy số gồm 10 chữ số, là mã định danh cá nhân của người tham gia bảo hiểm xã hội, được in trên bìa sổ BHXH của người lao động, được kết nối dữ liệu với hộ gia đình.
Vai trò của mã số bảo hiểm
Mã số bảo hiểm xã hội đóng vai trò rất quan trọng cho cơ quan quản lý lẫn người sử dụng. Theo đó: Chỉ cần cung cấp mã số khi tham gia các giao dịch về BHXH, BHYT thì người tham gia đã có thể hưởng lợi từ các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và kiểm tra phần thông tin về quá trình tham gia đóng và hưởng các chế độ của BHXH, BHYT của mình.
Sử dụng BHYT khi đi khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế, có thể tra cứu các thông tin về dữ liệu của thẻ BHYT người khám, chữa bệnh trên hệ thống quản lý để biết là thẻ BHYT đó có còn giá trị sử dụng hay không.
Giúp cho các đơn vị lao động thông qua mã số BHXH của từng người lao động trong đơn vị, đơn vị sử dụng lao động có thể giảm tải thời gian khi tiến hành kê khai hoặc cập nhật thông tin BHXH, BHYT của người lao động đó.
Đối với cơ quan bảo hiểm xã hội thì mã số được cập nhật trong hệ thống dữ liệu, cơ quan BHXH sẽ quản lý được chặt chẽ các quá trình đóng, hưởng lợi BHXH, BHYT của từng cá nhân.
Dễ dàng kiểm soát việc đóng các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của các đơn vị sử dụng lao động. Dựa trên mã số này mà các cơ quan bảo hiểm có thể cấp lại sổ BHXH, BHYT tại bất cứ cơ quan bảo hiểm xã hội nào trên toàn quốc với thủ tục đơn giản hơn rất nhiều.
Mã số BHXH bao gồm mấy số ?
Mã số BHXH là một dãy ký tự bao gồm 10 chữ số được in trực tiếp lên trên sổ BHXH của người tham gia. Đây cũng là mã sổ BHXH của người lao động. Công văn 3340/BHXH-ST năm 2017 về việc cấp sổ bảo hiểm xã hội, thẻ bảo hiểm y tế theo mã số đã nêu rõ.
Về mẫu, mã sổ BHXH: Thay thế cụm từ “Số sổ” được in trên bìa và tờ rời của sổ BHXH bằng cụm từ “Mã số” Ví dụ như bìa sổ BHXH trước đây in “Số sổ: 0118000001” và nay được in là “Mã số: 0118000001”.
Sổ bảo hiểm xã hội được cấp mới, cấp lại theo mẫu từ ngày 01/8/2017. Như vậy, có 10 chữ số được in trên sổ BHXH vừa là số sổ, vừa là mã số BHXH dành riêng cho mỗi người lao động.
Mã số bảo hiểm được đặt ở đâu ?
Theo Điều 2 của Quyết định 595/QĐ-BHXH, mã số BHXH được ghi ở trên sổ bảo hiểm xã hội, thẻ bảo hiểm y tế. Thông tin dưới đây bạn sẽ giúp bạn có thể nắm được những nội dung chính xác nhất.
Tại sổ bảo hiểm xã hội
Căn cứ vào Quyết định 1035/QĐ-BHXH năm 2015 quy định về mẫu sổ BHXH, mã số BHXH được in lên trên trang 1 của bìa sổ BHXH, xuất hiện ngay dưới tên của người lao động.
Tại thẻ bảo hiểm y tế
Nếu đang dùng thẻ BHYT mẫu cũ được cấp trước ngày 01/4/2021 thì mã số BHXH là 10 số cuối ở ô thứ 4 trên thẻ BHYT. Trường hợp được cấp thẻ BHYT mẫu mới từ ngày 01/4/2021 thì 10 ký tự thể hiện mã số thẻ BHYT cũng chính là mã số BHXH.
Phân biệt mã số bảo hiểm và số sổ bảo hiểm
Căn cứ theo Công văn 3340/BHXH-ST vào năm 2017 về việc cấp sổ bảo hiểm xã hội, thẻ BHYT theo mã số bảo hiểm xã hội do bảo hiểm xã hội Việt Nam ban hành, quy định chi tiết về mã số và số sổ BHXH như sau.
Thay thế cụm từ “Số sổ” được in trên bìa và tờ rời sổ bảo hiểm xã hội bằng cụm từ “Mã số”. Sổ bảo hiểm xã hội được cấp mới và cấp lại theo mẫu mới từ ngày 01/8/2017.
Về bản chất thì mã số và số sổ bảo hiểm xã hội là như nhau. Mã số bảo hiểm này là mã số định danh duy nhất được cấp cho một cá nhân ghi nhận quá trình tham gia vào BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN và các chế độ, các chính sách được hưởng trọn đời.
Nguyên tắc cấp mã số bảo hiểm
Mã số bảo hiểm xã hội bao gồm 10 ký tự được viết bằng số. Được kết nối với dữ liệu của các hộ gia đình. Người tham gia khi đã có sổ BHXH thì sẽ được bảo lưu số sổ BHXH để làm mã số BHXH. Mã số bảo hiểm được thể hiện trên sổ bảo hiểm và thẻ BHYT.
Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp phần thu nhập nào đó của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất phần thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội. Trong đó có 2 loại bảo hiểm xã hội đó là bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội được Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động bắt buộc phải tham gia nó. Nhà nước tổ chức mà người tham gia có quyền được chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình, gia đình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và nhẹ nhàng nhất.
Nguyên tắc của bảo hiểm xã hội
Mức hưởng của bảo hiểm xã hội được tính trên cơ sở về mức đóng, thời gian đóng bảo hiểm xã hội và có trong quá trình chia sẻ giữa những người tham gia bảo hiểm xã hội. Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được tính trên cơ sở tiền lương mỗi tháng của những người lao động. Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được tính trên cơ sở mức thu nhập mỗi tháng do người lao động lựa chọn.
Người lao động vừa có thời gian để đóng BHXH bắt buộc, vừa có thời gian để đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện và được hưởng các chế độ hưu trí và chế độ tử tuất trên cơ sở thời gian đã đóng các bảo hiểm.
Quỹ bảo hiểm xã hội phải được quản lý thật tập trung, thống nhất, công khai, minh bạch và chặt chẽ, được sử dụng đúng mục đích và được thanh toán độc lập theo các quỹ thành phần, các nhóm đối tượng phải thực hiện theo chế độ tiền lương mà Nhà nước đã quy định và các chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định.
Việc thực hiện BHXH phải thật đơn giản, dễ dàng, thuận tiện, có hiệu quả, bảo đảm kịp thời và đầy đủ quyền lợi của người khi tham gia bảo hiểm xã hội. Như vậy, người tham gia bảo hiểm xã hội thì cần xác định rằng mã số và số sổ bảo hiểm xã hội có ý nghĩa tương đương với nhau và nó đều được coi là mã số định danh của người khi tham gia vào bảo hiểm xã hội.
Cách có thể tra cứu bảo hiểm xã hội
Tra cứu được mã số bảo hiểm khá đơn giản với một số bước ngắn gọn. Để tra cứu thông tin mã số sổ bảo hiểm bằng chứng minh nhân dân bạn thực hiện theo cách sau:
- Bước 1 là truy cập vào trang web của bảo hiểm xã hội.
- Bước 2 tại danh mục “tra cứu trực tuyến” trên trang.
- Bước 3 chọn mục “Tra cứu mã số BHXH”.
- Bước 4 là nhập thông tin để có thể tra cứu mã số BHXH.
Mã số bảo hiểm xã hội được dùng để làm gì?
Mã số bảo hiểm xã hội giúp xác định chính xác người lao động tham gia bảo hiểm xã hội. Mã số BHXH chủ yếu được dùng để tra cứu các quá trình tham gia BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp, các quá trình đóng và hưởng các quyền lợi của bảo hiểm y tế.
Dùng tra cứu online hay tra cứu bằng tin nhắn thì hệ thống cơ sở dữ liệu cũng đều yêu cầu người lao động phải có thông tin về mã số bảo hiểm thì mới cho phép người đó tra cứu thông tin.
Kết luận
Mã số bảo hiểm xã hội đóng vai trò rất quan trọng cho cả cơ quan quản lý lẫn người sử dụng. Giúp cho người tham gia được các chế độ quyền lợi mà bảo hiểm xã hội mang lại. Mỗi người dân cần thực hiện đầy đủ bảo hiểm xã hội. Mong bài viết này giúp các bạn hiểu thêm về bảo hiểm xã hội.
